Naast prachtige natuur, bijzondere kerken en kleurrijke kloosters kwamen we in Roemenië in aanraking met unieke historische plekken en verhalen. Verhalen staan bol van Roemeense helden die tegen de overheersing van andere volken vochten, met bijbehorende gruweldaden.
De oudste plek die we bezochten was Histria, gelegen aan de kust van de Zwarte Zee vlak bij de Donaudelta. Histria is afgeleid van het Latijnse woord Hister, dat Donau betekent. Milesische kolonisten stichtten met deze plek in de 7e eeuw voor Christus niet alleen de eerste Griekse kolonie in het gebied, maar ook de eerste stedelijke nederzetting van het huidige Roemenië. Tijdens opgravingen in de 20e-eeuw vonden archeologen Oud Griekse inscripties, munten en aardewerk. Op een hele hete dag bezochten wij het museum met deze archeologische vondsten en de oude stad. Behalve veel lage stenen muren en een paar zuilen was er de oude stad niet veel over, maar de historische relevantie en de vondsten die in het museum tentoongesteld stonden, maakten het toch een bijzondere plek om te bezoeken.
Tijdens onze boottocht door de Ijzeren Poort in de Donaukloof in het zuidwesten van Roemenië kwamen we oog in oog te staan met het 43 meter hoge beeldhouwwerk van een belangrijk historisch Roemeens figuur: Decebalus, de laatste koning van Dacië (87-106). Het Dacische Rijk bestreek ongeveer het gebied van Roemenië en Moldavië en veel Roemenen geloven dat zij afstammen van de oude Daciërs. Het is niet toevallig dat het Roemeense automerk Dacia die naam draagt. Omdat Decebalus de eerste (maar niet de tweede) aanval van het Romeinse Rijk onder keizer Trajanus wist af te slaan, beschouwen de Roemenen hem als held. Daarom gaf een zakenman in 1994 de opdracht het gezicht van Decebalus uit de rots te beitelen. Tien jaar lang werkten 12 beeldhouwers aan het enorme werk dat het grootste rotsbouwwerk van Europa is.
Circa 150 kilometer ten noorden van de Ijzeren Poort bezochten we Sarmizegetusa, de voormalige hoofdstad van het Dacische Rijk. Na de stad grotendeels te hebben vernietigd, veroverden en herbouwden de Romeinen het. De overblijfselen van de oude stad stammen dan ook met name uit de Romeinse tijd.
Decebalus is niet de enige historische figuur die de Roemenen vereren. Een andere Roemeense held is Stefan III de Grote, die het vorstendom Moldavië in het noordoosten van Roemenië wist te behoeden voor Ottomaanse overheersing. Hij werd vervolgens woiwode – een soort vorst – van Moldavië. De hoofdstad van het vorstendom was Suceava en in de regio liet Stefan de Grote de beroemde beschilderde kloosters van Bucovina bouwen. Hijzelf vestigde zich in het fort van Suceava. Wij hebben het mooie gerenoveerde fort bezocht. In één van de kamers werden we uitvoerig geïnformeerd over de daden van Stefan de Grote, zijn voorouders en nageslacht.
Stefan de Grote werd in zijn strijd tegen de Ottomanen geholpen door een andere Roemeense held: Vlad III, ook wel bekend als Vlad The Impaler of Vlad Dracula. ‘Dracul’ betekent ‘draak’ in het Latijn, en verwijst naar de Orde van de Draak, een genootschap dat zwoer om de Ottomaanse sultan ter dood te brengen. Vlads vader was onderdeel van dit genootschap en Dracula betekent ‘de zoon van de draak’.
Het mooie Transylvanië staat vol verwijzingen naar Vlad III. Met name in het kleurrijke middeleeuwse stadje Sighisoara, de geboorteplaats van de 15de-eeuwse vorst. Zijn geboortehuis is omgetoverd tot een museum en veel cafés en winkels dragen de naam Dracula. Wij bezochten de Dracula Investigation, waarin vijf kamers met animatie en sculpturen zijn levensverhaal vertelden. Als kind waren hij en zijn twee broers politieke gevangenen van de Ottomaanse Sultan Murat II, waardoor hij een intense haat tegen de Ottomanen ontwikkelde. Als vorst verzette hij zich succesvol tegen hen en tegen de uitbreiding van het Ottomaanse Rijk. Hij werd berucht door het ‘impalen’ (doorspiezen met meterslange palen) van 23.000 Ottomanen. Deze daad kwam bekend te staan als ‘het bos der gespietsten’, en hierdoor trokken de Ottomanen zich terug.
Aan het einde van de Dracula Investigation moesten we kiezen: was Vlad III een ‘duivel’ of een ‘held’? De meeste Roemeense bezoekers kiezen voor ‘held’, door zijn succesvolle strijd tegen de Ottomanen. Buiten Roemenië staat Vlad Dracula echter bekend om zijn gruwelijke spietspraktijken. Een bekend gruwelverhaal gaat over de manier waarop Vlad de bojaren – de feodale aristocratie – uit de weg ruimde. Hij organiseerde een feestmaal, waar hij hen voor uitnodigde. Tijdens het feestmaal spietste Vlad alle oudere bojaren ter plekke en vervolgens zette hij de jongeren aan het werk bij de bouw van zijn nieuwe kasteel, waar ze werkten tot ze dood neervielen. Bram Stoker raakte ‘geïnspireerd’ door deze gruwelverhalen en baseerde de bloedzuigende graaf in zijn bekende boek Dracula op Vlad Dracula.
Het 14de-eeuwse sprookjesachtige kasteel Bran is de bekendste Dracula-attractie, ondanks dat zowel de echte als de fictieve Dracula er niet gewoond hebben (al schijnt de beschrijving van Stoker overeen te komen met Bran). Toch bezoeken ieder jaar hordes nationale en internationale toeristen het mooie maar relatief sobere ‘Dracula’-kasteel. En wij ook. Gelukkig konden wij in één keer doorlopen toen wij het op een namiddag bezochten.
Het kasteel is momenteel in bezit van de Roemeense koninklijke familie, die het meerdere malen heeft geprobeerd te verkopen (de laatste poging was in 2014). Een ander bekend kasteel in handen van de familie is het uitbundigere 19de-eeuwse Peles in Sinaia. In 1947 werd Koning Michaël I uit het kasteel verdreven door de communisten, waarna het dienst deed als museum. In 2008 nam hij weer zijn intrek in het kasteel en zou blijven tot aan zijn dood in 2017. Toch bleef het in die periode toegankelijk voor het publiek. Peles is nog steeds een populaire toeristisch attractie. Om het kasteel met diens 160 kamers en imposante versiering te bezoeken, moesten we anderhalf uur wachten…
Buiten het kasteel kochten we frambozen in een gevlochten mandje van twee fleurig geklede Romavrouwen. In de Tweede Wereldoorlog, toen Roemenië zich aan Hitlers zijde had geschaard, hebben tienduizenden Roma het leven gelaten in Duitse en Roemeense vernietigingskampen. Tegenwoordig worden de Roma nog steeds gediscrimineerd. We hebben menig Roemeen ontmoet die grapjes maakte over de ‘luie en stelende zigeuners’.
Volgens schattingen leven er nu nog twee miljoen Roma in Roemenië – tien procent van de bevolking. Zestig procent van hen schijnt onder de armoedegrens te leven. Een groot deel zet de traditionele nomadische leefwijze voort; anderen hebben gekozen voor een half-nomadisch bestaan. Zij verblijven alleen in de zomer op een vaste plek om hun beroep te kunnen uitoefenen. In het noorden van de Karpaten zagen we in de buurt van een aantal dorpjes inderdaad een aantal tentenkampen langs de kant van de weg. De meeste ‘tenten’ bestonden uit pallets met daarover doorzichtig afdekzeil.
In de Roemeense hoofdstad Boekarest zagen we met eigen ogen de gevolgen van de turbulente 20e-eeuwse geschiedenis. Omdat het land de kant van de Duitsers koos in de Tweede Wereldoorlog en hen voorzag van olie en andere noodzakelijke grondstoffen, bombardeerden de Geallieerden de stad in 1943. Toen Roemenië zich vervolgens aan de kant van de Geallieerden schaarde, werd Boekarest veelvuldig getroffen door Duitse bommen. Daardoor was er in 1945 weinig meer over van het mooie ‘Parijs van de Balkan’ van voor de oorlog. Boekarest, haar gebouwen en haar inwoners kregen het daarna zwaar te verduren onder het communisme, met name onder het regime van dictator Nicolae Ceausescu. Vervallen oude gebouwen werden niet gerenoveerd maar gesloopt en vervangen door torenhoge Sovjet flats. Ceausescu liet ook het imposante parlementspaleis bouwen, met 365 duizend vierkante meter het grootste gebouw van Europa.
De tragische geschiedenis van Boekarest heeft de stad gevormd tot wat het nu is: een bijzondere mix van oude vervallen gebouwen, Sovjetflats en gelukkig een aantal (gerenoveerde) 19de-eeuwse gebouwen. Daarnaast was de sfeer prettig en waren de restaurants gezellig (en goedkoop) en de wijnbars hip. Onze reis door Roemenië was samenvattend ook een bijzondere mix. Een mix van verhalen over heldendaden met verhalen over gruwelheden, overheersing en onderdrukking. En een mix van ervaringen doorspekt met gastvrijheid en hulpvaardigheid met ervaringen met hints van afstandelijkheid en discriminatie. Kortom, teveel om samen te vatten in een paar regels, en alleen al daarom ontzettend de moeite waard.
You must be logged in to post a comment. Login